Yabancı öğrenciye en fazla %10 kontenjan kuralı hukuka uygun bulundu

Bu işlemi ve işlemin dayanağı olan Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar'ın dava konusu maddesinin hukuka uygum olduğuna karar veren 8. Daire Kararı onandı.

Bazı kontenjanın %10'unun aşılmaması kuralı

Danıştay Sekizinci Dairesince bu hususa ilişkin şu değerlendirme yapılmıştır:

Dava konusu düzenlemenin kapsadığı öğrenci grubunun, bu düzenleme vasıtasıyla yurt dışından öğrenci kabul kontenjanları ile tercih edilen programa yerleşme hakkına sahip olmakla birlikte Türk vatandaşları gibi yükseköğretim kurumları sınavına girerek bir programa yerleştirilmelerinin de mümkün olduğu, bu haliyle bir yükseköğretim programına yerleşme konusunda diğer öğrencilere göre çift imkana sahip oldukları, bunun yanında kontenjan sınırlaması getirilen alanların yükseköğretim kurumları sınavında yüksek puanlar ve başarı yüzdesi gerektiren alanlar olduğu, sadece yükseköğretim sınavı ile bu alanlara yerleştirilme imkanı bulunan öğrencilerin de bu yönden diğer bir sınırlama ve yarışma ile karşı karşıya oldukları değerlendirildiğinde, Kanun ile verilen yetki çerçevesinde tesis edilen dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

T.C.

DANIŞTAY

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU

Esas No: 2021/3370

Karar No: 2022/201

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ...Başkanlığı

VEKİLİ : Av. ...

2- ...Üniversitesi-...Rektörlüğü

VEKİLİ: Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...

VEKİLİ: Av. ...

İSTEMİN KONUSU:

Danıştay Sekizinci Dairesinin 22/04/2021 tarih ve E:2019/6974, K:2021/2479 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istem:

Davacının Yabancı Öğrenci Sınavında başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Rektörlüğünün 21/08/2019 tarihli işlemi ile dayanağı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısında kabul edilen ve... tarih ve... sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar'ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde yer alan "Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10'unun aşılmaması" ibaresinin iptali istenilmiştir.

Daire kararının özeti:

Danıştay Sekizinci Dairesinin 22/04/2021 tarih ve E:2019/6974, K:2021/2479 sayılı kararıyla;

Anayasa'nın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti'nin nitelikleri olarak belirtilen hukuk devletinin temel ilkeleri arasında "hukuki güvenlik" ve "belirlilik" ilkelerinin yer aldığı, kişilerin hukuki güvenliğini sağlamayı amaçlayan hukuki güvenlik ilkesinin, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde Devlete güven duyabilmesini, Devletin de yaptığı düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kıldığı, hukuki güvenlik ve hukuki istikrarın kişilerin gelecekle ilgili plan, düşünce ve kararlarında, var olan hukuk kurallarına güvenerek hareket etmelerinin hukuken korunmasına dayanak teşkil ettiği,

Anayasa'nın 124. maddesi gereği idarelerin, düzenleme yetkisine sahip olduğu alanlarda, eski hukuki durum çerçevesinde, hak kayıplarını önleyici düzenleme yapması da gerektiği, bu sayede; hukuk devleti olmanın gereği olarak üstün kamu yararı ihlal edilmeden, kişilerin hukuki güvenliği korunmakla birlikte, idari istikrarın da sağlandığı,

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun, 11/04/2012 tarih ve 28261 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6287 sayılı Kanun'un 14 maddesi ile değişik "Yükseköğretime giriş ve yerleştirme" başlıklı 45. maddesinde, yükseköğretime giriş ve yerleştirmenin nasıl yapılacağı düzenlenmiş olup,

(a) bendinde, yükseköğretim kurumlarına giriş ve yerleştirme işlemlerinin imkan ve fırsat eşitliğini sağlayacak tedbirleri almak kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslara göre yapılacağı; (b) bendinde, yükseköğretim kurumlarına esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezi sınavlarla girileceğinin kurala bağlandığı,

(f) bendinde, "Yabancı uyruklu öğrenciler ile ortaöğretimin tamamını yurt dışında tamamlayan öğrencilerin yükseköğretim kurumlarına kabul usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir. Uluslararası andlaşmalar gereği Türkiye'deki yükseköğretim kurumlarında burslu olarak öğrenim görecek yabancı uyruklu öğrencilerin yerleştirme işlemleri Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır." hükmünün yer aldığı,

2019 İstanbul Üniversitesi Yurtdışından veya Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı Kılavuzu'nun 1.14. maddesinde "Bu Kılavuzda yer alan kurallar, kılavuzun yayın tarihinden sonra yürürlüğe girebilecek yasama, yürütme ve yargı organları ile Yükseköğretim Kurulu ve Değerlendirme Kurulu, İstanbul Üniversitesi Yönetim Kurulu ve Senatosu kararları gerekli kıldığı takdirde değiştirilebilir. Bu durumda izlenecek yol, İÜ tarafından saptanır."; 12. maddesinde "Tabloda belirtilen kontenjanlar ön bilgi amaçlı verilmiştir. Kesin kontenjanlar Yükseköğretim Kurulu'nun onayından sonra ilan edilecektir." düzenlemelerine yer verildiği,

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısında kabul edilen ve ...tarih ve ...sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar'ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde yer alan "Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10'unun aşılmaması" ibaresi yönünden;

2547 sayılı Kanun'un 45. maddesi ile verilen yetki çerçevesinde, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısında kabul edilen Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar'ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (i) bendinde, "Yükseköğretim kurumları tarafından önerilen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen yurtdışından öğrenci kabul kontenjanlarında yer alan Öğretmenlik, Hukuk, Tıp ve Diş Hekimliği programlarına da öğrenci kontenjanı belirlenmesinin devamı"na; (ii) bendinde ise, "Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10'unun aşılmaması"na karar verildiği, bu düzenlemenin... tarih ve ...sayılı karar ile tüm üniversitelere bildirildiği,

Dava konusu düzenlemenin kapsadığı öğrenci grubunun, bu düzenleme vasıtasıyla yurt dışından öğrenci kabul kontenjanları ile tercih edilen programa yerleşme hakkına sahip olmakla birlikte Türk vatandaşları gibi yükseköğretim kurumları sınavına girerek bir programa yerleştirilmelerinin de mümkün olduğu, bu haliyle bir yükseköğretim programına yerleşme konusunda diğer öğrencilere göre çift imkana sahip oldukları, bunun yanında kontenjan sınırlaması getirilen alanların yükseköğretim kurumları sınavında yüksek puanlar ve başarı yüzdesi gerektiren alanlar olduğu, sadece yükseköğretim sınavı ile bu alanlara yerleştirilme imkanı bulunan öğrencilerin de bu yönden diğer bir sınırlama ve yarışma ile karşı karşıya oldukları değerlendirildiğinde, Kanun ile verilen yetki çerçevesinde tesis edilen dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, bu kararın sonraki eğitim-öğretim yıllarında yapılacak sınavlarda uygulanmasına da bir engel bulunmadığının anlaşıldığı,

Davacının Yabancı Öğrenci Sınavında başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Rektörlüğünün 21/08/2019 tarihli işlemi yönünden;

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısında kabul edilen ve... tarih ve ...sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen karar uyarınca İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Rektörlüğü tarafından, Yabancı Öğrenci Sınavı sonucunda yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi üzerine davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair 21/08/2019 tarihli işlemin tesis edildiğinin anlaşıldığı,

...tarih ve... sayılı yazının, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısında alınan kararın üniversitelere bildirimine ilişkin olup, bu tarihten önce yapılmış ve sonucu alınmış bir sınavda uygulanacağına ilişkin bir talimat içermediği, ancak sınav sürecinin belirlenmesi, açıklanması ve buna göre işlemlerin yapılması sonrasında, söz konusu yazıya dayanılarak yapılan bu işlemlerin geçersiz kılınması ve yeniden değerlendirme yapılmasının hukuki güvenlik ve belirlilik ilkeleri ile bağdaşmadığı,

Bu durumda, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Rektörlüğü tarafından, Yabancı Öğrenci Sınavı sonucunda yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi üzerine tesis edilen davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair 21/08/2019 tarihli işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçeleriyle,

Davacının Yabancı Öğrenci Sınavında başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Rektörlüğünün 21/08/2019 tarihli işleminin iptaline, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısında kabul edilen ve ...tarih ve ...sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar'ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde yer alan "Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10'unun aşılmaması" ibaresi yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:

Davalı idareler tarafından, işlem tarihinde davacının kaydının henüz yapılmadığı, bu nedenle davacı açısından kazanılmış bir hakkın söz konusu olmadığı, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısında kabul edilen ve 25/07/2019 tarih ve 54050 sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar'ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde yer alan "Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10'unun aşılmaması" ibaresinde ve bu düzenlemeye uygun olarak tesis edilen davacının kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:

Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ:

Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;

"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,

b) Hukuka aykırı karar verilmesi,

c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.

Temyizen incelenen kararın iptale ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin reddine,

2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın kısmen reddine, kısmen iptale ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin 22/04/2021 tarih ve E:2019/6974, K:2021/2479 sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının ONANMASINA,

3. Kesin olarak, 27/01/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

X- Davacının yerleşmek istediği kontenjan için uygulanan sınava girişte esas alınan 2019 İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa Rektörlüğü Yurtdışından veya Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı Kılavuzu'nun 1.14. maddesinde "Bu Kılavuzda yer alan kurallar, kılavuzun yayın tarihinden sonra yürürlüğe girebilecek yasama, yürütme ve yargı organları ile Yükseköğrtim Kurulu ve Değerlendirme Kurulu, İstanbul Üniversitesi Yönetim Kurulu ve Senatosu kararları gerekli kıldığı takdirde değiştirilebilir. Bu durumda izlenecek yol, İÜ tarafından saptanır." düzenlemesi, 12. maddesinde "Tabloda belirtilen kontenjanlar ön bilgi amaçlı verilmiştir. Kesin kontenjanlar Yükseköğretim Kurulu'nun onayından sonra ilan edilecektir." düzenlemesi kurala bağlanmıştır.

Anılan Kılavuzda Üniversite tarafından açıklanan kontenjanların kesin olmadığı ve ön bilgi amacı taşıdığı, kontenjanların YÖK onayından sonra kesinleşeceği açık bir şekilde belirtilmiştir.

Yabancı Öğrenci Sınavına girmeye hakkı olan Türk Vatandaşlığı Kanunu uyarınca Doğumla Türk vatandaşı olup da İçişleri Bakanlığı'ndan Türk vatandaşlığından çıkma izni alanlar ve bunların Türk vatandaşlığından çıkma belgesinde kayıtlı reşit olmayan çocuklarına verilen "Tanınan Hakların Kullanılmasına İlişkin Belge" (mavi kart) sahibi adayların, bu sınav sonucu yerleştikleri programdan mezun olmaları durumunda Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanacakları, sadece Türk vatandaşlığı bulunan adayların tabi oldukları sınav ile yabancı uyruklu adayların tabi oldukları sınavların niteliklerinin ve sınav zorluk derecesinin farklı olduğu, ilgili programı bitirdikten sonra yabancı uyruklu öğrencilerin Türkiye'de çalışma imkanı bulamamasına karşılık; mavi kart sahibi öğrencilerin Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanacakları, bu haliyle girilen sınav açısından ortaöğretimini Türkiye'de tamamlamış adaylarla mavi kart sahibi adaylar arasında eşitsizlik oluşacağı, Daire tarafından hukuka uygun bulunan Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının ...tarihli ve ...sayılı düzenlemenin ve söz konusu düzenlemenin hayata geçirilmesi kapsamında davalı Üniversite tarafından tesis edilen bireysel işlemin bu eşitsizliğin sakıncalarını azaltmak amacıyla tesis edildiği açıktır.

Bu durumda, Kılavuzda belirtildiği hali ile 2547 sayılı Kanun'un verdiği yetki uyarınca YÖK tarafından yapılan düzenleme kapsamında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ve bu nedenle Daire kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyoruz.